<?xml version="1.0" ?>
<!DOCTYPE book PUBLIC "-//KDE//DTD DocBook XML V4.2-Based Variant V1.1//EN"
"dtd/kdex.dtd" [
  <!ENTITY kappname "&kdm;">
  <!ENTITY package "kdebase">
  <!ENTITY kdmrc "<filename
>kdmrc</filename
>">
  <!ENTITY ksmserver "<application
>ksmserver</application
>">
  <!ENTITY kdesktop "<application
>kdesktop</application
>">
  <!ENTITY XDMCP "<acronym
>XDMCP</acronym
>">
  <!ENTITY xdm "<application
>xdm</application
>">
  <!ENTITY kdmrc-ref SYSTEM "kdmrc-ref.docbook">
  <!ENTITY theme-ref SYSTEM "theme-ref.docbook">
  <!ENTITY % addindex "INCLUDE">
  <!ENTITY % Dutch "INCLUDE"
> <!-- change language only here -->
]>

<book lang="&language;">
<bookinfo>
<title
>Het handboek van &kdm;</title>

<authorgroup>
<author
>&Oswald.Buddenhagen; &Oswald.Buddenhagen.mail; </author
><!-- 
<othercredit role="developer">
&Oswald.Buddenhagen; &Oswald.Buddenhagen.mail;
<contrib
>Developer</contrib>
</othercredit>
<othercredit role="reviewer">
&Lauri.Watts; &Lauri.Watts.mail;
<contrib
>Reviewer</contrib>
</othercredit
> -->

&Niels.Reedijk;&Natalie.Koning;&Freek.de.Kruijf; 

</authorgroup>

<copyright>
<year
>2000</year>
<holder
>&Neal.Crook;</holder>
</copyright>

<copyright>
<year
>2002</year
><year
>2007</year>
<holder
>&Oswald.Buddenhagen;</holder>
</copyright>

<copyright>
<year
>2003</year>
<holder
>&Lauri.Watts;</holder>
</copyright>

<legalnotice
>&FDLNotice;</legalnotice>

<date
>2007-12-07</date>
<releaseinfo
>0.06.00</releaseinfo>

<abstract>
<para
>Dit document beschrijft &kdm;, de Display manager van &kde; Display Manager. &kdm; staat ook wel bekend als het <quote
>Aanmeldscherm</quote
>.</para>
</abstract>

<keywordset>
<keyword
>KDE</keyword>
<keyword
>kdm</keyword>
<keyword
>xdm</keyword>
<keyword
>display-beheerder</keyword>
<keyword
>bureaubladbeheerder</keyword>
<keyword
>aanmeldscherm</keyword>
</keywordset>
</bookinfo>

<!-- ********************************************************************** -->  
<chapter id="introduction">
<title
>Inleiding</title>

<para
>&kdm; biedt een grafische interface om u bij een systeem aan te melden. Het vraagt om de gebruikersnaam en het wachtwoord, bevestigt de identiteit van de gebruiker en start een <quote
>sessie</quote
>. &kdm; is op een aantal manieren veel beter dan &xdm;, de X-Display Manager.</para>

</chapter>

<!-- Chapters to write -->
<!-- * Just enough config to get it to run and login to KDE 
     * Adding more session types (GNOME, etc)
     * Adding other customizations to XSession (ssh/gpg-agent, etc)
     * Further customization to KDM (via the kcontrol module, and by 
       hand)
     * XDMCP by query
     * XDMCP by broadcast
     * Sound transparency (if Ade can tell me how!)
     * Pull in all options from the KControl Module
     * More resources
-->

<chapter id="quickstart">
<title
>Snelstartgids</title>

<para
>Dit is een snelstartgids voor gebruikers die in het volgende profiel passen:</para>

<itemizedlist>
<listitem>
<para
>X is geconfigureerd en werkt vanaf de commandoregel met het commando <command
>startx</command
>.</para>
</listitem>
<listitem>
<para
>Iedere gebruiker gebruikt in het algemeen één enkele vensterbeheerder of bureaubladomgeving en verandert de gemaakte keuze niet al te vaak, of vindt het vrij eenvoudig om een enkel tekstbestand te bewerken om de gemaakte keuze te wijzigen</para>
</listitem>
</itemizedlist>

<para
>Dit scenario voldoet voor veel systemen, waar een enkele gebruiker, of verscheidene gebruikers de computer opstarten en in de bureaubladomgeving van hun keuze werken.</para>

<procedure>
<title
>Een standaardsessie instellen</title>
<step>
<para
>Maak of open het bestand <filename
>~/.xinitrc</filename
></para>
<para
>Als u al over het bestand <filename
>~/.xinitrc</filename
> beschikt, gaat u door met de volgende stap</para>
</step>
<step>
<para
>Voeg een regel toe, als deze er nog niet is, aan het bestand <filename
>~/.xinitrc</filename
> om de vensterbeheerder of bureaubladomgeving van uw keuze te starten.</para>
<para
>Voor &kde; moet u het volgende intypen:</para>
<screen
><userinput
>startkde</userinput
></screen>
<para
>Voor andere vensterbeheerders of bureaubladomgevingen kunt u het beste de betreffende documentatie raadplegen voor het juiste commando.</para>
</step>
<step
><para
>Maak eek koppeling, dit gaat als volgt:</para>
<screen
><userinput
><command
>ln</command
> <option
>-s</option
> <parameter
>~/.xinitrc ~/.xsession</parameter
></userinput
></screen>
</step>
</procedure>

<para
>Wanneer u nu <userinput
><command
>startx</command
></userinput
> op de commandoregel intypt, moet X opstarten met een &kde;-sessie. De volgende taak is: &kdm; uitproberen.</para>

<para
>Als <systemitem class="username"
>root</systemitem
> typt u <userinput
><command
>kdm</command
></userinput
> op de commandoregel.</para>

<para
>U moet nu een aanmeldvenster zien, dit venster wordt uitgebreider beschreven in het gedeelte <xref linkend="login"/>.</para>

<para
>Typ uw gewone gebruikersnaam en uw wachtwoord in de daarvoor bestemde velden en laat het sessietype <option
>standaard</option
> gemarkeerd, er wordt nu een &kde;-sessie voor uw gebruiker geopend.</para>

<para
>Als u nog voor meer gebruikers moet configureren, herhaalt u de procedure voor iedere gebruiker.</para>

<note>
<para
>Deze korte uitleg is genoeg om u op weg te helpen. U wilt waarschijnlijk &kdm; verder aanpassen, bijvoorbeeld de namen van de systeem-accounts verbergen, meer sessies toestaan, enzovoort. Verderop in deze handleiding kunt u lezen hoe u dit soort zaken moet doen.</para>
</note>

</chapter>

<chapter id="login"
> 
<title
>Het aanmeldscherm</title
> 

<para
>Het gebruikersinterface van &kdm; bestaat uit dialoogvensters. Het hoofddialoogvenster bevat:</para>
<itemizedlist>

<listitem>
<para
>Widgets waarmee u zich kunt authenticeren. Bij de "klassieke" authenticatiemethode zijn deze:</para>
<itemizedlist>

<listitem>
<para
>Een veld <guilabel
>Gebruikersnaam:</guilabel
> waar u uw gebruikersnaam kunt intypen.</para>
</listitem>

<listitem>
<para
>Een veld <guilabel
>Wachtwoord:</guilabel
> waar u uw wachtwoord kunt intypen.</para>
</listitem>

</itemizedlist>
</listitem>

<listitem>
<para
>(Optioneel) een grafische afbeelding van elke gebruiker (bijvoorbeeld een digitale foto). Klikken op een afbeelding staat gelijk aan the typen van de geassocieerde gebruikersnaam in het veld <guilabel
>Gebruikersnaam:</guilabel
>.</para>
</listitem>

<listitem>
<para
>(Optioneel) een veld, rechts van of boven het authenticatiegebeid, om een statische afbeelding of een analoge klok weer te geven.</para>
</listitem>

<listitem>
<para
>Een knop <guibutton
>Ga!</guibutton
> die de gebruikersnaam en het wachtwoord valideert en dan een sessie van het geselecteerde type start.</para>
</listitem>

<listitem>
<para
>Een knop <guibutton
>Menu</guibutton
> die een menu met de volgende items opent:</para>
<itemizedlist>

<listitem>
<para
>(Optioneel) Een <guimenuitem
>Sessietype</guimenuitem
>-item om het type te starten sessie te kiezen (bureaubladomgeving, vensterbeheerder). Zie <xref linkend="different-window-managers-with-kdm"/> om uit vinden hoe de verschillende sessietypen in te stellen.</para>
</listitem>

<listitem>
<para
>(Optioneel) Een item <guimenuitem
>Authenticatiemethode</guimenuitem
> om te schakelen tussen verschillende authenticatiemethodes zoals de klassieke gebruikersnaam+wachtwoord, smartcard, biometrie, &etc;. De actuele authenticators zijn combinaties van <acronym
>PAM</acronym
>-modulen en overeenkomstige frontend-modulen (<quote
>conversatie-plugins</quote
>). Zie <xref linkend="option-pluginslogin"/>.</para>
</listitem>

<listitem>
<para
>(Optioneel op lokale schermen) Een item <guimenuitem
>Gebruiker wisselen...</guimenuitem
> om te schakelen tussen lokale sessies die draaien op verschillende virtuele terminals van deze computer.</para>
</listitem>

<listitem>
<para
>(Optioneel op lokale schermen) Een item <guimenuitem
>X-server herstarten</guimenuitem
> die de draaiende &X-Server; afsluit, een nieuwe opstart en een nieuw aanmeldscherm weergeeft. Deze optie kunt u gebruiken als het beeld op de een of andere manier vervormd is.</para>
</listitem>

<listitem>
<para
>(Optioneel op schermen op afstand) Een item <guimenuitem
>Verbinding verbreken</guimenuitem
> dat de verbinding met de &XDMCP;-server verbreekt. Als de verbinding tot stand gekomen is door middel van een zogenaamde host-chooser, wordt deze geopend, in alle andere gevallen wordt de &X-Server; opnieuw gestart en wordt het aanmeldscherm opnieuw geopend.</para>
</listitem>

<listitem>
<para
>(Optioneel op lokale schermen) Een item <guimenuitem
>Extern aanmelden</guimenuitem
> die een dialoog toont met een keuze voor hosts met een &XDMCP;-server waarop men zich kan aanmelden.</para>
</listitem>

<listitem>
<para
>(Optioneel op lokale schermen) Een item <guimenuitem
>Console-modus</guimenuitem
> dat de &X-Server; afsluit en u een commandoregel geeft om u weer aan te melden. &kdm; Zie <xref linkend="option-consolettys"/> en <xref linkend="option-servertty"/>.</para>
</listitem>

<listitem>
<para
>(Optioneel) Een knop <guimenuitem
>Afsluiten...</guimenuitem
> die het dialoogvenster <guilabel
>Afsluiten</guilabel
> opent.</para>
</listitem>

</itemizedlist>
</listitem>

</itemizedlist>

<para
>Het dialoogvenster <guilabel
>Afsluiten</guilabel
> toont een set knoppen waarmee u één van de volgende acties kunt uitvoeren:</para>

<variablelist>
<varlistentry>
<term
>De computer uitschakelen</term
> 
<listitem>
<para
>Sluit het systeem op een gecontroleerde manier af, klaar om de stroom uit te schakelen.</para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
>Computer herstarten</term>
<listitem>
<para
>Sluit het systeem af start het weer op. Op systemen die <application
>Lilo</application
> of <application
>Grub</application
> gebruiken wordt een lijst getoond waarin u een bepaalde besturingssysteem-kernel kunt kiezen die voor het herstarten gebruikt moet worden.</para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
>Plannen...</term
> 
<listitem>
<para
>Als deze optie is ingeschakeld, zou u het kunnen gebruiken om een meer complexe afsluitdialoog in te gaan. Zie <xref linkend="option-scheduledsd"/> voor details.</para>
</listitem>
</varlistentry>
</variablelist>

<para
>Klikken op <guibutton
>Annuleren</guibutton
> laat u terugkeren naar het hoofdvenster van &kdm;. </para>

</chapter>

<!-- *********************************************************************** -->
<chapter id="configuring-kdm">
<title
>&kdm; instellen</title>

<para
>In dit hoofdstuk wordt aangenomen dat &kdm; op uw systeem werkt en dat u het alleen gedrag ervan wilt veranderen.</para>

<para
>Wanneer &kdm; start, leest het de configuratie uit de map <filename class="directory"
>$<envar
>KDEDIR</envar
>/share/config/kdm/</filename
> (afhankelijk van het systeem kan dit ook <filename class="directory"
>/etc/kde4/kdm/</filename
> of nog iets anders zijn).</para>

<para
>Het belangrijkste bestand is &kdmrc;;, naar alle andere bestanden wordt vanuit dit bestand verwezen en deze bestanden kunnen onder elke willekeurige naam overal op het systeem opgeslagen zijn - maar in het algemeen is dat vanzelfsprekend niet echt zinvol (één uitzondering kan de verwijzing naar de configuratiebestanden van een geïnstalleerde &xdm; zijn - wanneer er echter een nieuwe &kdm; wordt geïnstalleerd, worden de instellingen uit de configuratiebestanden van de geïnstalleerde &xdm; geïmporteerd).</para>

<para
>Omdat &kdm; moet draaien voordat gebruikers zich kunnen aanmelden, is het niet met een bepaalde gebruiker geassocieerd. Daarom is het ook niet mogelijk dat gebruikers eigen configuratiebestanden hebben; voor alle gebruikers gelden de instellingen in de algemene &kdmrc;. Hieruit volgt dat de configuratie van &kdm; alleen gewijzigd kan worden door gebruikers met schrijfrechten voor <filename
>$<envar
>KDEDIR</envar
>/share/config/kdm/kdmrc</filename
> (gewoonlijk beperkt tot systeembeheerders die aangemeld zijn als <systemitem class="username"
>root</systemitem
>).</para>

<para
>U kunt het bestand &kdmrc; dat door het systeem gebruikt wordt bekijken en u kunt &kdm; configureren door dit bestand te bewerken. Hiervoor kunt u ook het grafische hulpmiddel van de &systemsettings; gebruiken (de module <guilabel
>Aanmeldscherm</guilabel
> in de categorie <guilabel
>Systeembeheer</guilabel
>. </para>

<para
>In de rest van dit hoofdstuk wordt de configuratie van &kdm; via het &systemsettings; beschreven. In het <link linkend="kdm-files"
>volgende hoofdstuk</link
> worden de beschikbare opties in &kdmrc; zelf beschreven. Als u alleen voor lokale gebruikers moet configureren, zou de module van &systemsettings; voldoende moeten zijn. Als u aanmeldingen op afstand moet configureren of als u meerdere &kdm;-sessies draait zult u verder moeten lezen.</para>

<!-- this sect is up to date for 4.4-->
<sect1 id="kdm-kcontrol-module">
<sect1info>
<authorgroup>
<author
>&Thomas.Tanghus; &Thomas.Tanghus.mail;</author>
<author
>&Steffen.Hansen; &Steffen.Hansen.mail;</author>
<author
>&Mike.McBride; &Mike.McBride.mail;</author>
</authorgroup>
</sect1info>

<title
>De module "Aanmeldscherm" in de &systemsettings;</title>

<para
>In deze module kunt u &kdm;, het grafische aanmeldscherm van &kde;, configureren. U kunt het uiterlijk wijzigen, bepalen wie er toegang heeft tot het aanmeldscherm en wie het systeem kan uitzetten.</para>

<note
><para
>Alle instellingen worden in het configuratiebestand &kdmrc; weggeschreven. Het oorspronkelijke bestand bevat heel veel commentaren die u kunnen helpen bij de configuratie van &kdm;. Als u de module van de &systemsettings; gebruikt, worden deze commentaren uit het bestand verwijderd. Alle beschikbare opties in &kdmrc; worden beschreven in <xref linkend="kdm-files"/>.</para>

<para
>De opties die in dit hoofdstuk vermeld worden hebben een kruisverwijzing naar hun equivalenten in &kdmrc;. Alle opties die in de module van de &systemsettings; beschikbaar zijn, zijn ook direct beschikbaar in &kdmrc;, maar het omgekeerde is niet altijd waar.</para
></note>

<para
>Deze module is in verscheidene secties verdeeld om al deze opties te ordenen: <link linkend="kdmconfig-general"
><guilabel
>Algemeen</guilabel
></link
>, <link linkend="kdmconfig-dialog"
><guilabel
>Dialoog</guilabel
></link
>, <link linkend="kdmconfig-background"
><guilabel
>Achtergrond</guilabel
></link
>, <link linkend="kdmconfig-theme"
><guilabel
>Thema</guilabel
></link
>, <link linkend="kdmconfig-shutdown"
><guilabel
>Afsluiten</guilabel
></link
>, <link linkend="kdmconfig-users"
><guilabel
>Gebruikers</guilabel
></link
> en <link linkend="kdmconfig-convenience"
><guilabel
>Gemak</guilabel
></link
>.</para>

<para
>U kunt tussen deze secties heen en weer schakelen door op de tabs bovenin het venster te klikken.</para>

<note
><para
>U kunt alleen wijzigingen aanbrengen als u deze module met systeembeheerdersrechten uitvoert.</para
></note>

<sect2 id="kdmconfig-general">
<title
>Algemeen</title>

<para
>Eerst krijgt u een afrolmenu om de taal voor het aanmeldscherm kiezen. Deze optie correspondeert met <option
>Language</option
> in &kdmrc;.</para>

<para
>In de sectie <guilabel
>Uiterlijk</guilabel
> hebt u een optie om &kdm; te gebruiken in modus met een thema. Als <guilabel
>Begroeting met thema gebruiken</guilabel
> is geactiveerd, dan kunnen de instellingen op de pagina's <guilabel
>Dialoog</guilabel
> en <guilabel
>Achtergrond</guilabel
> niet apart worden geconfigureerd.</para>

<para
>De &kde;-stijl is afhankelijk van de instellingen die de gebruiker gemaakt heeft; de stijl die door &kdm; gebruikt wordt, kan geconfigureerd worden met de opties <guilabel
>GUI-stijl:</guilabel
> en <guilabel
>Kleurenschema:</guilabel
>. Deze opties corresponderen met <link linkend="option-guistyle"
><option
>GUIStyle</option
></link
> en <link linkend="option-colorscheme"
><option
>ColorScheme</option
></link
> in &kdmrc;.</para>

<para
>In de sectie <guilabel
>Lettertype</guilabel
> op deze pagina kunt u de gebruikte lettertypen wijzigen die in het aanmeldscherm gebruikt worden. In de lijst staan alleen de lettertypen die voor alle gebruikers beschikbaar zijn, geen lettertypen die voor een enkele gebruiker geïnstalleerd zijn.</para>

<para
>U kunt in deze sectie drie verschillende stijlen voor het lettertype kiezen (<guilabel
>Algemeen:</guilabel
>, <guilabel
>Foutmelding:</guilabel
> en <guilabel
>Begroeting:</guilabel
>). Als u op de knop <guibutton
>Kiezen...</guibutton
> klikt, verschijnt er een dialoogvenster waarin u het lettertype en de stijl kunt kiezen.</para>

<itemizedlist>
<listitem>
<para
>Het lettertype van de optie <guilabel
>Algemeen:</guilabel
> wordt bijna overal in het aanmeldscherm gebruikt.</para>
</listitem>
<listitem>
<para
>Het lettertype van de optie <guilabel
>Foutmelding:</guilabel
> wordt gebruikt wanneer een aanmelding mislukt.</para>
</listitem>
<listitem>
<para
>Het lettertype van de optie <guilabel
>Begroeting:</guilabel
> wordt in de titelbalk gebruikt (Greeting String).</para>
</listitem>
</itemizedlist>

<para
>U kunt het keuzevakje <guilabel
>Anti-aliasing gebruiken voor tekst</guilabel
> markeren als u rafelige tekst in het aanmeldscherm gladder wilt maken.</para>

</sect2>

<sect2 id="kdmconfig-dialog">
<title
>Dialoog</title>

<para
>Op deze pagina kunt u het uiterlijk van &kdm;, het grafische aanmeldscherm van &kde;'s wijzigen in een modus zonder thema.</para>

<para
>De <guilabel
>Begroeting:</guilabel
> is de titel van het aanmeldscherm. Het is vooral nuttig om deze optie in te stellen als er veel servers zijn waarop gebruikers zich kunnen aanmelden. U kunt diverse plaatshouders gebruiken, deze worden, met het corresponderende sleutelwoord, beschreven bij de optie <link linkend="option-greetstring"
><option
>GreetString</option
></link
> in &kdmrc;. </para>

<para
>Vervolgens kunt u kiezen om of de huidige systeemtijd, of een logo, of niets te laten weergeven. Maak uw keuze door op een radioknop bij <guilabel
>Logogebied:</guilabel
> te klikken. Dit correspondeert met <link linkend="option-logoarea"
><option
>LogoArea</option
></link
> in &kdmrc;</para>

<para
>Als u <guilabel
>Logo tonen</guilabel
> hebt gekozen, kunt u nu een logo uitkiezen:</para>

<itemizedlist>
<listitem>
<para
>Sleep met de muis een afbeelding op de afbeeldingknop.</para>
</listitem>
<listitem>
<para
>Klik op de afbeeldingknop en kies een afbeelding in het dialoogvenster.</para>
</listitem>
</itemizedlist>

<para
>Als u geen logo specificeert, wordt het standaardlogo <filename
>$<envar
>KDEDIR</envar
>/share/apps/kdm/pics/kdelogo.xpm</filename
> gebruikt.</para>

<para
>Gewoonlijk wordt het aanmeldscherm in het midden van het scherm geplaatst. Sleep het anker als u het op een andere plaats wilt zetten. Met het toetsenbord is ook mogelijk: gebruik de pijltjestoetsen of <keycap
>Home</keycap
> om te centreren. Merk op dat de actuele verhoudingen van de dialoog waarschijnlijk verschillen. Dit correspondeert met het sleutelwoord <link linkend="option-greeterpos"
><option
>GreeterPos</option
></link
> in &kdmrc;.</para>

</sect2>

<sect2 id="kdmconfig-background">
<title
>Achtergrond</title>

<para
>Hier kunt u de achtergrond van het bureaublad wijzigen die zal worden getoond voordat een gebruiker zich aanmeldt. Selectie van <guilabel
>Achtergrond inschakelen</guilabel
> stelt u in staat om de opties op dit tabblad te bewerken.</para>

<para
>Deze pagina bestaat uit drie gebieden:</para>

<orderedlist>
<listitem>
<para
>Een gebied voor het bepalen van de achtergrondafbeeldingen</para>
</listitem>
<listitem>
<para
>De monitor voor het achtergrondvoorbeeld</para>
</listitem>
<listitem>
<para
>Een gebied voor het bepalen van de achtergrondkleur</para>
</listitem>
</orderedlist>

<variablelist>
<varlistentry>
<term
>Monitor voor voorbeeld</term>
<listitem>
<para
>Dit is een voorbeeldvenster. Het geeft u gevoel voor wat u kunt verwachten met elke wijziging.</para>
</listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term
><guilabel
>Achtergrond</guilabel
></term>
<listitem>
<para
>Deze sectie stelt u in staat om een achtergrondafbeelding te laden bovenop een kleurverloop gekozen in de onderstaande sectie.</para>

<para
>Er zijn hier drie keuzes beschikbaar:</para>

<variablelist>
<varlistentry>
<term
><guilabel
>Geen afbeelding</guilabel
></term>
<listitem>
<para
>Er wordt geen achtergrondafbeelding getoond. De kleur en het patroon, hieronder gekozen, zijn effectief.</para>
</listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term
><guilabel
>Afbeelding</guilabel
></term>
<listitem>
<para
>Een enkele afbeelding zal worden gebruikt als de achtergrond voor de geselecteerde bureaubladen.</para>
<para
>Hoe dit plaatje wordt gepositioneerd en geschaald kan hieronder fijn worden afgestemd.</para>
</listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term
><guilabel
>Diashow</guilabel
></term>
<listitem>
<para
>&kde; stelt u in staat om een automatische diashow van achtergrondafbeeldingen te gebruiken. Om deze optie te gebruiken, drukt u op de knop <guibutton
>Instellen...</guibutton
>. In de dialoog die volgt kunt u elke afbeelding of map met afbeeldingen kiezen die beschikbaar is op uw computer, door de knop <guibutton
>Toevoegen...</guibutton
> te gebruiken om door uw bestandssysteem te gaan. <guibutton
>Verwijderen</guibutton
> zal het huidige geselecteerde item in de lijst verwijderen.</para>

<para
>U duur van het tonen van een afbeelding in het veld <guilabel
>Afbeelding veranderen na:</guilabel
> en u kunt kiezen met de knop <guibutton
>Afbeeldingen in willekeurige volgorde tonen</guibutton
> als u ze niet wilt tonen in de volgorde waarin ze staan.</para>

<tip
><para
>Een achtergrondafbeelding tonen vereist dat de afbeelding in geheugen wordt gehouden. Als u weinig geheugen hebt, dan is het aanbevolen om een kleine in tegels weergegeven afbeelding of helemaal geen afbeelding te gebruiken.</para>

<para
>Schalen of het centreren van een kleine afbeelding vereist toch het houden van een afbeelding met de grootte van uw scherm in het geheugen.</para
></tip>
</listitem>
</varlistentry>
</variablelist>
</listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term
><guilabel
>Opties</guilabel
></term>
<listitem>

<variablelist
><!-- Positioning -->
<title
><guilabel
>Positie:</guilabel
></title>
<varlistentry>
<term
>Gecentreerd</term>
<listitem
><para
>De afbeelding wordt op het scherm gecentreerd zonder de grootte ervan te wijzigen. De achtergrondkleuren bedekken de ruimte die niet door de afbeelding bedekt wordt.</para
> </listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
>Tegels</term>
<listitem
><para
>De afbeelding wordt gedupliceerd, net zo vaak als nodig is om het gehele scherm te bedekken. De eerste afbeelding wordt in de linkerbovenhoek geplaatst en omlaag en naar rechts gedupliceerd.</para
></listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
>Tegels, gecentreerd</term>
<listitem
><para
>De afbeelding wordt gedupliceerd, net zo vaak als nodig is om het gehele scherm te bedekken. De eerste afbeelding wordt in het midden geplaatst en omhoog, omlaag, naar rechts en naar links gedupliceerd.</para>
</listitem
></varlistentry>
<varlistentry>
<term
>Max. grootte gecentreerd</term>
<listitem
><para
>De afbeelding wordt in het midden van het scherm geplaatst en naar de grootte van het scherm geschaald. De beeldverhouding wordt niet gewijzigd, zodat de afbeelding niet vervormd wordt. </para
></listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
>Max. grootte, getegeld</term>
<listitem>
<para
>De afbeelding wordt in het midden van het scherm geplaatst en naar de grootte van het scherm geschaald. De beeldverhouding wordt niet gewijzigd, zodat de afbeelding niet vervormd wordt. Als er ruimte over is wordt de afbeelding gedupliceerd. </para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
>Geschaald</term>
<listitem
><para
>De afbeelding wordt naar de grootte van het scherm geschaald en eventueel uitgerekt. Dit kan de afbeelding vervormen.</para
></listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
>Gecentreerd, autopassend</term>
<listitem>
<para
>Als de afbeelding op het bureaublad past, dan werkt deze modus als de gecentreerde optie. Als de afbeelding groter is dan het bureaublad dan afgeschaald om te passen terwijl de lengte/breedte-verhouding gehandhaafd blijft. </para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
>Schalen en bijsnijden</term>
<listitem>
<para
>Vergroot de afbeelding, zonder het te verstoren, totdat het past op de breedte en hoogte van het bureaublad (indien nodig wordt de afbeelding bijgesneden) en waarna het wordt gecentreerd op het bureaublad.</para>
</listitem>
</varlistentry>
</variablelist>

<variablelist
><!-- Colors -->
<varlistentry>
<term
><guilabel
>Kleuren:</guilabel
></term>
<listitem>
<para
>Het eerste afrolvak stelt u in staat om het type kleur, kleurverloop of patroon te kiezen om te tonen onder (of in plaats van) de achtergrondafbeelding.</para>
<tip
><para
>Als u een afbeelding gaat gebruiken als achtergrondafbeelding, dan kunt u deze sectie van het dialoogvak overslaan.</para>
<para
>Als de door uw gekozen achtergrondafbeelding niet het gehele bureaublad bedekt dan worden de gekozen kleuren nog steeds getoond in de overblijvende ruimte.</para
></tip>

<variablelist>
<varlistentry>
<term
><guilabel
>Eenkleurig</guilabel
></term>
<listitem
><para
>Bij deze optie kunt u één kleur kiezen door gebruik te maken van de eerste kleurbalk en de gehele achtergrond wordt met deze kleur bedekt.</para
></listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><guilabel
>Horizontaal kleurverloop</guilabel
></term>
<listitem
><para
>Bij deze optie kiest u twee kleuren (gebruik beide kleurknoppen). &kde; begint met de primaire kleur aan de linkerkant van het scherm geselecteerd met de linker knop en verandert deze langzaam in de mengkleur, met de rechter knop geselecteerd, tot de rechterkant van het scherm bereikt is.</para
></listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><guilabel
>Verticaal kleurverloop</guilabel
></term>
<listitem
><para
>Bij deze optie kiest u twee kleuren (gebruik beide kleurknoppen). &kde; begint met de primaire kleur, geselecteerd met de linker knop, aan de bovenkant van het scherm en verandert deze langzaam in de mengkleur, geselecteerd met de rechter knop, tot de onderkant van het scherm bereikt is.</para
></listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><guilabel
>Piramidevormig kleurverloop</guilabel
></term>
<listitem
><para
>Bij deze optie kiest u twee kleuren (gebruik beide kleurknoppen). &kde; begint met de primaire kleur, geselecteerd met de linker knop, in de hoeken van het scherm en verandert deze langzaam in de mengkleur, geselecteerd met de rechter knop, tot het centrum van het scherm bereikt is.</para
></listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><guilabel
>Gekruist kleurverloop</guilabel
></term>
<listitem
><para
>Als u deze modus kiest, moet u twee kleuren selecteren (door middel van beide kleurknoppen). &kde; zal dan met de primaire kleur, geselecteerd met de linker knop, beginnen in elke hoek van het scherm en zal deze langzaam veranderen in de mengkleur, geselecteerd met de rechter knop, naar het centrum van het scherm. De vorm van dit verloop is anders dan het piramideverloop.</para
></listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><guilabel
>Ellipsvormig kleurverloop</guilabel
></term>
<listitem
><para
>Bij deze optie kiest u twee kleuren (gebruik beide kleurknoppen). &kde; begint met de primaire kleur, geselecteerd met de linker knop, in het midden van het scherm en verandert deze langzaam in de mengkleur, geselecteerd met de linker knop, tot de randen van het scherm bereikt zijn in een elliptisch patroon.</para
></listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term
><replaceable
>Patroon</replaceable
></term>
<listitem>
<para
>De rest van de lijst bevat de namen van de verschillende patronen of textures die u kunt kiezen.</para>
<para
>Voor meer over patronen, zie de sectie <link linkend="bkgnd-patterns"
>Toevoegen, verwijderen en wijzigen van patronen</link
>.</para>

<para
>Selecteer de primaire kleur met de eerste kleurbalk. Als u een patroon met twee in te stellen kleuren hebt gekozen dan kan de tweede kleur ingesteld worden door de bijbehorende knop in te drukken.</para>
</listitem>
</varlistentry>
</variablelist>

</listitem>
</varlistentry>
</variablelist>

<variablelist>
<varlistentry>
<term
><guilabel
>Vermenging:</guilabel
></term>
<listitem>
<para
>Het afrolvak met het label <guilabel
>Vermenging:</guilabel
> bevat de opties om een gladde overgang (menging) van de achtergrondafbeelding naar de achtergrond te maken.</para>

<orderedlist>
<listitem
><para
>Een afrolvak stelt u in staat om de vermengingsmodus te selecteren. Veel van de modi zijn gelijk aan de vermengingsmodi voor achtergrondkleuren. Selecteer uw modus uit de lijst en het voorbeeldvenster toont u hoe het er uit gaat zien.</para
></listitem>
<listitem
><para
>De <guilabel
>Balans</guilabel
> schuifregelaar past het mengen aan. Het resultaat is onmiddellijk in het voorbeeldvenster te zien.</para
></listitem>
<listitem
><para
>De <guilabel
>Rollen omkeren</guilabel
> kan de rol van de afbeelding en de achtergrond omdraaien voor sommige typen van vermenging.</para>
</listitem>
</orderedlist>
</listitem>
</varlistentry>
</variablelist>
</listitem>
</varlistentry>
</variablelist>

<sect3 id="bkgnd-advanced">
<title
>Geavanceerde opties</title>
<para
>Onder de voorbeeldmonitor is een knop met het label <guibutton
>Geavanceerde opties</guibutton
>.</para>

<para
>Om een extern programma te gebruiken om de achtergrond  van &kde; te bepalen en te wijzigen, selecteer gewoon <guilabel
>Gebruik het volgende programma voor het maken van de achtergrond</guilabel
>. Beschikbare &kde;-programma's worden getoond, selecteer er een om te gebruiken.</para>

<!--Not in 4.4
<para
>To add a third party application (&eg;
<application
>XEarth</application
>) you may use the
<guibutton
>Add...</guibutton
> button.  A dialog will open allowing you
to choose your application, and fill in other data about it.  You may
remove any entries from this list by selecting it and pressing the
<guibutton
>Remove</guibutton
> button.</para>

<para
>Using third party external programs to modify or change the
background is beyond the scope of this document, see their respective
documentation for the format of command-line switches and other
configuration information.</para>

<para
>Also in this section you may choose to set the color of text
that is used for icons on the desktop.  If you find icon text
difficult to read against a wallpaper or pattern, you can choose a
solid color to show beneath text, or enable a shadow under the text to
enhance its appearance.</para>

<para
>It is possible to set how many lines of text will be shown beneath each icon with the <guilabel
>Lines for icon text:</guilabel
>   If the text is longer than can be shown in the configured number of lines, it will be truncated.  You can also set a value for the <guilabel
>Width for icon text:</guilabel
> option.  The value is in pixels, and the default is <guilabel
>Auto</guilabel
>, which is a default calculated based on the current font.
</para>

<para
>Finally you can set the <guilabel
>Size of the background
cache:</guilabel
>.  The default (2048 KB) is usually a safe
choice.</para>
-->
</sect3>

<sect3 id="bkgnd-patterns">
<title
>Toevoegen, verwijderen en wijzigen van achtergrondafbeeldingen en patronen</title>

<para
>Er is een knop onder de voorbeeldmonitor met label <guibutton
>Nieuwe achtergrondafbeeldingen ophalen</guibutton
> die u helpt om nieuwe achtergrondafbeeldingen op te halen vanaf een selectie van populaire afbeeldingen uit de website <ulink url="http://www.kde-look.org"
>KDE-Look</ulink
>. U kunt natuurlijk elke afbeelding die u beschikbaar hebt als achtergrondafbeelding gebruiken en het kan zijn opgeslagen in elke locatie op uw harde schijf. Om een achtergrondafbeelding automatisch getoond te krijgen in de lijst voor alle gebruikers, dan zou u het moeten opslaan in de map <filename class="directory"
>$<envar
>KDEDIR</envar
>/share/wallpapers</filename
>.</para>

<para
>Een patroon is een afbeeldingsbestand die &kde; gebruikt als een sjabloon om uw achtergrond te maken. Het afbeeldingsbestand levert de vormen, maar &kde; levert de kleuren. &kde; bevat verschillende patronen en u kunt ook nieuwe patronen toevoegen.</para>

<para
>Om een nieuw patroon toe te voegen dat voor elke gebruiker beschikbaar is, zet het bestand eenvoudig in <filename class="directory"
>$<envar
>KDEDIR</envar
>/share/apps/kdm/patterns/</filename
>.</para>

<para
>Kopieer een <literal role="extension"
>.desktop</literal
>-bestand uit deze map en geeft het dezelfde naam als het afbeeldingsbestand van uw nieuwe patroon. Wijzig de inhoud zodat het voldoet aan uw nieuwe patroon.</para>

<para
>Om een nieuw patroon voor een enkele gebruiker toe te voegen, voeg dan de bestanden toe aan <filename class="directory"
>$<envar
>KDEHOME</envar
>/share/apps/kdm/patterns/</filename
>.</para>

<para
>Voor de beste resultaten zou het patroon een grijs PNG-bestand moeten zijn.</para>

</sect3>

</sect2>

<sect2 id="kdmconfig-theme">
<title
>Thema</title>
<para
>Deze pagina bestaat uit drie secties:</para>

<para
>Een lijst met geïnstalleerde thema's, waaruit u diegene selecteert die u wilt gebruiken.</para>

<para
>Een schermafbeelding met een voorbeeld van het geselecteerd thema en extra informatie zoals <guilabel
>Copyright</guilabel
> en <guilabel
>Beschrijving</guilabel
>.</para>

<para
>Drie knoppen om een thema te installeren of te verwijderen en een knop voor de dialoog <guilabel
>Vers van de pers</guilabel
> waar u nieuwe thema's kunt downloaden.</para>

<note
><para
>De instellingen op deze pagina zijn alleen beschikbaar voor een modus met een thema.</para
></note>

</sect2>

<sect2 id="kdmconfig-shutdown">
<title
>Afsluiten</title>

<para
><guilabel
>Toestemming voor afsluiten</guilabel
></para>
<para
>Kies in de keuzelijst wie er toestemming heeft om het systeem af te sluiten:</para>
<itemizedlist>
<listitem>
<para
><guilabel
>Niemand</guilabel
>: Niemand kan de computer met behulp van &kdm; afsluiten. U moet aangemeld zijn en een commando uitvoeren.</para>
</listitem>
<listitem>
<para
><guilabel
>Iedereen</guilabel
>: iedereen kan de computer met behulp van &kdm; afsluiten.</para>
</listitem>
<listitem
><para
><guilabel
>Alleen root</guilabel
>: &kdm; vereist dat het <systemitem
>root</systemitem
>-wachtwoord ingetypt wordt voordat de computer afgesloten kan worden.</para
></listitem
> 
</itemizedlist>

<para
>U kunt voor <guilabel
>Lokaal:</guilabel
> en <guilabel
>Op afstand:</guilabel
> apart instellen wie toestemming heeft om het systeem af te sluiten..</para>

<para
><emphasis
>Commando's</emphasis
></para
> <para
>Typ het precieze afsluit-commando in deze tekstvelden.</para
> <para
>Het commando <guilabel
>Halt:</guilabel
> is standaard <command
>/sbin/halt</command
>. Het commando <guilabel
>Herstarten:</guilabel
> is standaard <command
>/sbin/reboot</command
>.</para>

<para
>Wanneer <guilabel
>Bootmanager</guilabel
> is ingesteld op <guilabel
>Grub</guilabel
> of <guilabel
>Lilo</guilabel
>, dan zal &kdm; bij een herstart u opties bieden voor deze bootmanagers. Opmerking: deze optie is niet in alle besturingssystemen beschikbaar.</para>

</sect2>

<sect2 id="kdmconfig-users">
<title
>Gebruikers</title>

<para
>Hier kunt u instellen hoe de gebruikers in het aanmeldscherm gerepresenteerd worden.</para>

<para
>Onafhankelijk van de gebruikers die u bij naam gespecificeerd hebt, kunt u de <guilabel
>UID's van het systeem</guilabel
> gebruiken om een bereik van geldige <acronym
>UID</acronym
>'s te specificeren die in de lijst getoond moeten worden. Standaard worden gebruikers-id's onder de 1000, wat vaak systeem- of daemon-gebruikers zijn, en boven de 30000, niet getoond.</para>

<para
>U kunt de lijst van gebruikers in &kdm; geheel uitschakelen in het gedeelte <guilabel
>Gebruikers</guilabel
>. U kunt kiezen uit:</para>

<variablelist>
<varlistentry>
<term
><guilabel
>Lijst tonen</guilabel
></term>
<listitem>
<para
>Toont alleen de gebruikers die u in de lijst ernaast niet hebt uitgesloten</para>
<para
>Als u dit keuzevakje niet activeert, wordt er geen lijst getoond. Dit is de veiligste instelling, omdat een computerkraker dan zowel een geldige gebruikersnaam als een wachtwoord moet raden. Het is ook de beste keuze als er veel gebruikers in de lijst staan, waardoor de lijst nogal omslachtig wordt.</para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><guilabel
>Automatisch aanvullen</guilabel
></term>
<listitem>
<para
>Als deze optie is geselecteerd zal &kdm; automatisch gebruikersnamen aanvullen terwijl ze worden ingetypt in het invoerveld.</para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><guilabel
>Selectie inverteren</guilabel
></term>
<listitem>
<para
>Stelt u in staat om de gebruikers selecteren die in de lijst moeten komen, alle andere gebruikers worden <emphasis
>niet</emphasis
> in de lijst opgenomen.</para>
</listitem>
</varlistentry>
</variablelist>

<para
>U kunt de optie <guilabel
>Gebruikers sorteren</guilabel
> inschakelen om de lijst op alfabetische volgorde te sorteren. Als deze optie uitgeschakeld is, wordt de volgorde uit het wachtwoordbestand gebruikt. &kdm; vult gebruikersnamen automatisch aan als u de optie <guilabel
>Auto-aanvulling</guilabel
> inschakelt.</para>

<para
>Als u instelt dat gebruikers getoond worden, laat het aanmeldscherm afbeeldingen (die u eerder geselecteerd hebt) van de gebruikers zien. Om aan te melden kan een gebruiker zijn naam of afbeelding kiezen en het wachtwoord intypen.</para>

<para
>Als u een gebruikersafbeelding toestaat, kunt u de <guilabel
>Afbeeldingsbron voor gebruiker</guilabel
> configureren.</para>

<para
>Hier kunt u opgeven waar &kdm; afbeeldingen vandaan zal halen die de gebruikers representeren. <guilabel
>Systeem</guilabel
> representeert de globale map; dit zijn de afbeeldingen die u hieronder kunt instellen. <guilabel
>Gebruiker</guilabel
> betekent dat &kdm; het bestand <filename
>$<envar
>HOME</envar
>/.face.icon</filename
> van de gebruiker zal lezen. De twee selecties in het midden bepalen welke volgorde gehanteerd wordt als beide bronnen beschikbaar zijn. </para>

<para
>Als u instelt dat gebruikers niet getoond worden, ziet het aanmeldscherm er wat traditioneler uit. Gebruikers moeten hun naam en wachtwoord intypen om toegang te krijgen. Dit is de manier die de voorkeur heeft als er veel gebruikers op deze terminal zijn.</para>

</sect2>

<sect2 id="kdmconfig-convenience">
<title
>Gemak</title>

<para
>Op het tabblad <guilabel
>Gemak</guilabel
> kunt u enkele opties instellen, zoals automatisch aanmelden of wachtwoorden uitschakelen, om het leven van luie mensen wat gemakkelijker te maken,</para>

<important
><para
>Voordat u deze opties gebruikt, kunt u er beter nog eens goed over nadenken. Elke optie op het tabblad <guilabel
>Gemak</guilabel
> is uitstekend geschikt om de beveiliging van het systeem te schaden. In de praktijk komt het erop neer dat deze opties alleen in een totaal niet-kritieke omgeving gebruikt kunnen worden, &eg; een privécomputer thuis (zonder aansluiting op het internet). </para
></important>

<sect3 id="loginmanager-convenience-autologin">
<title
>Automatisch aanmelden</title>

<para
>Automatisch aanmelden geeft iedereen, zonder enige verificatie, toegang tot een bepaalde account op uw systeem. U kunt dit instellen met de optie <guilabel
>Automatisch aanmelden activeren</guilabel
>.</para>

<para
>U kunt het account, dat gebruikt moet worden voor automatisch aanmelden, in de lijst <guilabel
>Gebruiker:</guilabel
> kiezen.</para>

<para
>Met <guilabel
>Sessie vergrendelen</guilabel
> zal de automatisch gestarte sessie zal onmiddellijk worden vergrendeld (alleen van toepassing op &kde;-sessies). Dit kan worden gebruikt om een supersnelle aanmelding te krijgen die beperkt is tot één gebruiker.</para>

<!-- is this true?-->
<para
>Automatisch aanmelden kan onderdrukt worden door de &Shift;-toets onmiddellijk nadat de &X-Server; naar grafische modus schakelt in te drukken en los te laten wanneer de zandlopercursor van &kdm; verschijnt.</para>
</sect3>

<sect3 id="loginmanager-convenience-preselecteduser">
<title
><guilabel
>Voorgeselecteerde gebruiker</guilabel
></title>

<para
>U kunt ook instellen welke gebruiker al <quote
>voorgeselecteerd</quote
> is wanneer &kdm; start. De standaard is <guilabel
>Geen</guilabel
>, maar u kunt <guilabel
>Vorige</guilabel
> kiezen, &kdm; selecteert dan de gebruiker die zich als laatste succesvol heeft aangemeld. U kunt een bepaalde gebruiker die altijd geselecteerd wordt <guilabel
>Specificeren</guilabel
>. U kunt ook instellen dat &kdm; de focus in het tekstvak "Wachtwoord" plaatst, zodat na het verschijnen van het aanmeldscherm, het wachtwoord direct ingetypt kan worden.</para>

</sect3>

<sect3 id="loginmanager-convenience-nopasswd">
<title
><guilabel
>Aanmelden zonder wachtwoord</guilabel
></title>

<para
>Met deze optie kunt u bepaalde gebruikers toestemming geven om zich zonder een wachtwoord aan te melden. U kunt dit inschakelen bij <guilabel
>Aanmelden zonder wachtwoord activeren</guilabel
>.</para>

<para
>Onder deze optie staat een lijst van de gebruikers. Markeer het keuzevakje naast de gebruikersnaam om deze optie voor die gebruiker te activeren. Standaard is dit voor alle gebruikers uitgeschakeld.</para>

<important
><para
>Ook hier geldt weer dat deze optie alleen in een veilige omgeving gebruikt kan worden. Als u de optie op een publiek systeem inschakelt, zorg er dan voor dat alleen gebruikers met zeer beperkte rechten, &eg; <systemitem
>guest</systemitem
>, zich zonder wachtwoord kunnen aanmelden.</para
></important>

<para
>Met de optie <guilabel
>Opnieuw aanmelden wanneer de X-server onverwacht wordt beëindigd</guilabel
> kunt u de verificatie overslaan na een crash van de X-server.</para>

</sect3>

</sect2>

</sect1>

</chapter>

&kdmrc-ref;

&theme-ref;

<!-- ************************************************************ -->   
<chapter id="configuring-your-system-for-kdm">
<title
>Uw systeem configureren voor het gebruik van &kdm;</title>

<para
>In dit hoofdstuk wordt aangenomen dat uw systeem geconfigureerd is om &X-Window; te draaien en dat u alleen iets moet wijzigen om grafisch aanmelden mogelijk te maken.</para>

<sect1 id="setting-up-kdm">
<title
>&kdm; instellen</title>

<para
>Het standaard runlevel bepaalt of uw systeem na het opstarten een tekstscherm (console-modus) of een grafisch aanmeldscherm weergeeft. Het runlevel wordt ingesteld door het programma <application
> <ulink url="man:init"
> /sbin/init</ulink
></application
> en beheerd door het configuratiebestand <filename
>/etc/inittab</filename
>. De standaard runlevels, die door de verschillende &UNIX;-systemen (en verschillende &Linux;-distributies) gebruikt worden, variëren, maar als u in het bestand <filename
>/etc/inittab</filename
> kijkt, moet het begin er ongeveer zo uitzien:</para>

<screen
># Default runlevel. The runlevels used by RHS are:
# 0 - halt (Do NOT set initdefault to this)
# 1 - Single user mode
# 2 - Multiuser, without NFS
# 3 - Full multiuser mode
# 4 - unused
# 5 - X11
# 6 - reboot (Do NOT set initdefault to this)

id:3:initdefault:  
</screen>

<para
>Alle regels in dit stukje, behalve de laatste, zijn commentaren. De commentaren laten zien dat runlevel 5 gebruikt wordt voor X11 en dat runlevel 3 voor multi-gebruiker-modus zonder X11 (console-modus) gebruikt wordt. De laatster regel specificeert dat het standaard runlevel van het systeem 3 is (console-modus). Als uw systeem een grafisch aanmeldscherm gebruikt (bijvoorbeeld &xdm;) zal het standaard runlevel overeenkomen met het runlevel dat voor X11 is gespecificeerd.</para>

<para
>Het runlevel met grafisch aanmeldscherm (&xdm;) voor enkele algemene &Linux;-distributies is:</para>

<itemizedlist>
<listitem
><para
>5 voor &RedHat; 3.x en later, en voor &Mandrake;</para
></listitem>
<listitem
><para
>4 voor Slackware</para
></listitem>
<listitem
><para
>3 voor &SuSE;. 4.x en 5.x</para
></listitem>
</itemizedlist>

<para
>Voordat u het systeem gaat configureren moet u er zeker van zijn dat u &kdm; vanaf de commandoregel kunt starten. Zodra dit goed werkt, kunt u de configuratie van het systeem wijzigen, zodat &kdm; automatisch start wanneer u de computer opstart.</para>

<para
>Om &kdm; te testen moet u eerst het systeem op een runlevel zetten dat geen &xdm; draait. Typ hiervoor het volgende commando:</para>

<screen
><command
>/sbin/init <option
>3</option
></command
></screen>

<para
>Voor het cijfer <option
>3</option
> moet u het juiste runlevel voor de console-modus op uw systeem specificeren.</para>

<para
>Als uw systeem Pluggable Authentication Modules (<abbrev
>PAM</abbrev
>) gebruikt, wat bij recente &Linux;- en &Solaris;-systemen standaard is, moet u controleren of de <abbrev
>PAM</abbrev
>-configuratie aanmelden door middel van <literal
>kde</literal
> toestaat. Als u eerder zonder problemen met &xdm; kon werken, hoeft u geen wijzigingen in de <abbrev
>PAM</abbrev
>-configuratie te maken om &kdm; te kunnen gebruiken. (<filename
>/etc/pam.conf</filename
> of <filename
>/etc/pam.d/kde</filename
>.) Informatie over het configureren van <abbrev
>PAM</abbrev
> valt buiten het bereik van dit handboek, maar <abbrev
>PAM</abbrev
> beschikt zelf over uitgebreide documentatie (zoek naar <filename
>/usr/share/doc/*pam*/html/</filename
>).</para>

<para
>Nu wordt het tijd om &kdm; te testen door het volgende commando te typen:</para>

<screen
><command
>kdm <option
>-nodaemon</option
></command
>
</screen>

<para
>Als er een &kdm;-aanmeldscherm verschijnt en als het aanmelden goed gaat is alles in orde. Het belangrijkste dat hier fout kan gaan, is dat de run-time-linker de gedeelde &Qt;- of &kde;-bibliotheken niet kan vinden. Als u een binaire distributie van de &kde;-bibliotheken hebt, moet u controleren of &kdm; op dezelfde plaats geïnstalleerd is waar &kde; volgend de bibliotheken te vinden is. Probeer de omgevingsvariabelen in te stellen zodat deze naar de &kde;- en &Qt;-bibliotheken verwijzen.</para>

<para
>Bijvoorbeeld:</para>

<screen
><command
>export 
<option
>KDEDIR=<replaceable
>/opt/kde</replaceable
></option
></command>
<command
>export 
<option
>QTDIR=<replaceable
>/usr/lib/qt4</replaceable
></option
></command>
<command
>export 
<option
>PATH=<replaceable
>$KDEDIR/bin:$QTDIR/bin:$PATH</replaceable
></option
></command>
<command
>export 
<option
>LD_LIBRARY_PATH=<replaceable
>$KDEDIR/lib:$QTDIR/lib</replaceable
></option
></command
>
</screen>

<para
>Als het nog steeds niet werkt, probeer dan &xdm; te starten om te controleren of de fout niet bij een ernstiger probleem in de X-configuratie zit.</para>

<para
>Wanneer u &kdm; zonder problemen kunt starten, kunt u &xdm; door &kdm; vervangen. De methode is weer afhankelijk van de distributie die u gebruikt.</para>

<itemizedlist>
<listitem>
<para
>Voor &RedHat; zoekt u in het bestand <filename
>/etc/inittab</filename
> naar de volgende regel:</para>
<screen
>x:5:respawn:/usr/X11/bin/xdm -nodaemon</screen>
<para
>en vervangt deze door:</para>
<screen
>x:5:respawn:/opt/kde/bin/kdm</screen>
<para
>Dit laat <command
>init</command
>(8) weten dat &kdm; opnieuw gestart moet worden wanneer het systeem op runlevel 5 is. Opmerking: &kdm; heeft de optie <option
>-nodaemon</option
> niet nodig.</para>
</listitem>
<listitem>
<para
>Voor &Mandrake;: het X11-runlevel in <filename
>/etc/inittab</filename
> roept het shell-script <filename
>/etc/X11/prefdm</filename
> aan, dat ingesteld is om uit verscheidene display-managers, waaronder &kdm;, te kiezen. Controleer of alle paden correct zijn.</para
> 
</listitem>
<listitem>
<para
>Voor &SuSE; voegt u aan het bestand <filename
>/sbin/init.d/xdm</filename
> op de eerste regel het volgende toe:</para>

<screen
>. /etc/rc.config
DISPLAYMANAGER=kdm
export DISPLAYMANAGER</screen>
</listitem>
<listitem
><para
>Voor FreeBSD zoekt u in het bestand <filename
>/etc/ttys</filename
> naar de regel:</para>
<screen
>ttyv8   "/usr/X11R6/bin/xdm -nodaemon"  xterm   off secure</screen>
<para
>en vervangt deze door:</para>
<screen
>ttyv8   "/opt/kde/bin/kdm"  xterm   on secure</screen>
</listitem>

<listitem
><para
>De meeste andere distributies gebruiken een variant van één van deze regels.</para
></listitem>
</itemizedlist>

<para
>In dit stadium kunt u &kdm; weer testen door het systeem op het runlevel dat &kdm; moet starten te zetten. Typ het volgende commando:</para>

<screen
><command
>/sbin/init <option
>5</option
></command
>
</screen>

<para
>Voor het cijfer <option
>5</option
> moet u het juiste runlevel om X11 op uw systeem te draaien specificeren.</para>

<para
>De laatste stap: het bewerken van het item <parameter
>initdefault</parameter
> in het bestand <filename
>/etc/inittab</filename
> om het juiste runlevel voor X11 te specificeren.</para>

<warning
><para
>Zorg, voordat u dit verandert, dat u het systeem kunt opstarten als er iets fout gaat. U kunt bijvoorbeeld een <quote
>rescue</quote
> floppy-disk gebruiken die door uw distributie meegeleverd wordt of een speciaal daarvoor ontworpen <quote
>rescue</quote
> floppy-disk, zoals <literal
>tomsrtbt</literal
>. U kunt deze raad natuurlijk in de wind slaan, het risico is dan geheel voor u.</para
></warning>

<para
>Voor de meeste systemen geldt: u verandert de regel:</para>
<screen
>id:3:initdefault:</screen>
<para
>in</para>
<screen
>id:5:initdefault:</screen>

<para
>Als u nu het systeem opstart, moet u het grafische aanmeldscherm van &kdm; zien.</para>

<para
>Als deze stap niet werkt, is het probleem waarschijnlijk dat de omgeving die tijdens het opstarten gebruikt wordt, anders is dan de omgeving die u hebt gebruikt om op de commandoregel te testen. Als u twee versies van &kde; naast elkaar gebruikt, controleer dan of de instellingen voor de omgevingsvariabelen <envar
>PATH</envar
> en <envar
>LD_LIBRARY_PATH</envar
> consistent zijn, en dat de startup-scripts de instellingen niet op de één of andere manier vervangen door andere.</para>

</sect1>

</chapter>

<chapter id="different-window-managers-with-kdm">
<title
>Meerdere vensterbeheerders ondersteunen</title>

<para
>&kdm; detecteert de meeste vensterbeheerders en bureaubladomgevingen als het draait. Als u een nieuwe installeert, zou deze automatisch beschikbaar moeten zijn in het submenu van het hoofddialoogvenster <guimenuitem
>Sessietype:</guimenuitem
> van &kdm;.</para>

<para
>Als u een erg nieuwe vensterbeheerder hebt of iets dat niet door &kdm; ondersteund wordt, moet u eerst controleren of het bewuste programma in het <envar
>PATH</envar
> staat en dat het niet tijdens de installatie hernoemd is door de distributeur in iets onverwachts.</para>

<para
>Als de het sessie-type nog niet door &kdm; wordt ondersteund (omdat mogelijk te nieuw is), kunt u het vrij eenvoudig toevoegen.</para>

<para
>De sessie-typen worden gedefinieerd door <firstterm
>.desktop</firstterm
> bestanden die zich bevinden in de mappen getoond in <link linkend="option-sessionsdirs"
><option
>SessionsDirs</option
></link
>. De laatst genoemde map bevat de door het systeem geleverde standaard sessie-typen en is <filename class="directory"
>$<envar
>KDEDIR</envar
>/share/apps/kdm/sessions</filename
> in een installatie vanuit de broncode. Het opwaarderen van software zal typisch alles hierin overschrijven, zodat het niet wijs is het te gebruiken voor configuratiedoeleinden. In plaats hiervan, zou een aparte configuratiemap als eerste in de lijst moeten staan. Het wordt ingesteld als <filename class="directory"
>$<envar
>KDEDIR</envar
>/share/config/kdm/sessions</filename
> in een installatie vanuit de broncode, maar distributeurs wijzigen het vaak naar iets als <filename class="directory"
>/etc/kde4/kdm/sessions</filename
>. U kunt hier eenvoudig een toepasselijk genaamde <literal role="extension"
>.desktop</literal
> bestand toevoegen. De velden zijn:</para>

<programlisting
>[Desktop Entry]
Encoding=UTF-8 <lineannotation
>This is fixed to <option
>UTF-8</option
> and
may be omitted</lineannotation>
Type=XSession <lineannotation
>This is fixed to <option
>XSession</option
> and
may be omitted</lineannotation>
Exec=<replaceable
>executable name</replaceable
> <lineannotation
>Passed to
<command
>eval exec</command
> in a Bourne shell</lineannotation>
TryExec=<replaceable
>executable name</replaceable
> <lineannotation
>Supported
but not required</lineannotation>
Name=<replaceable
>name to show in the &kdm; session list</replaceable
></programlisting>

<para
>Er zijn ook drie typen <quote
>magic</quote
>:</para>

<variablelist>
<varlistentry>
<term
>default</term>
<listitem>
<para
>De standaardsessie voor &kdm; is gewoonlijk &kde;, maar dit kan door de systeembeheerder geconfigureerd worden. </para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
>custom</term>
<listitem>
<para
>De Custom-sessie (aangepaste sessie) maakt gebruik van het bestand van de gebruiker ~/.xsession als dat bestand bestaat, en valt anders terug op de standaard sessie. </para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
>failsafe</term>
<listitem>
<para
>Failsafe (noodoplossing) draait een eenvoudige sessie en is alleen nuttig voor het debuggen (fouten opzporen). </para>
</listitem>
</varlistentry>
</variablelist>

<para
>Om een ander sessietype in te stellen, kopieert u het .desktop-bestand van de gegevensmap naar de configuratiemap en bewerkt u het. U kunt de meegeleverde sessietypes verwijderen door ze te <quote
>overschaduwen</quote
> met .desktop-bestanden die de regel "Hidden=true" bevatten. Voor de sessietypes "magic" zijn er standaard geen .desktop-bestanden aanwezig, maar &kdm; doet alsof ze er wel zijn, u kunt ze dus net als elk ander type vervangen.</para>

</chapter>

<chapter id="xdmcp-with-kdm">
<title
>&kdm; gebruiken voor aanmelden op afstand (&XDMCP;)</title>

<para
>&XDMCP; is de Open Group-standaard, het <quote
>X Display Manager Control Protocol</quote
>. Dit wordt gebruikt om verbindingen tussen systemen over het netwerk in te stellen.</para>

<para
>&XDMCP; is nuttig in situaties waarin meerdere gebruikers een werkstation hebben en een krachtige server de benodigde systeembronnen levert om meerdere X-sessies te kunnen draaien. &XDMCP; is bijvoorbeeld een goede manier om oude computers te hergebruiken - een Pentium of zelfs een 486 met 16 Mb RAM is voldoende om X te kunnen draaien, en met behulp van &XDMCP; kan zo'n computer een complete moderne &kde;sessie vanaf een server draaien. Zodra op de server een enkele &kde;-sessie (of een andere omgeving) draait, zijn er voor volgende sessies weinig extra systeembronnen nodig.</para>

<para
>Het toestaan van een andere aanmeldmethode op uw computer brengt echter vanzelfsprekend veiligheidsrisico's met zich mee. U zou dit alleen maar moeten doen als u X-Servers op afstand moet toestaan op uw systeem aanmeldsessies te starten. Voor gebruikers met een enkele &UNIX;-computer is dit niet nodig.</para>

</chapter>

<chapter id="advanced-topics">
<title
>Geavanceerde onderwerpen</title>

<sect1 id="command-sockets">
<title
>Commando-sockets</title>

<para
>U kunt deze functie gebruiken om &kdm; op afstand te beheren. Het is vooral bedoeld voor gebruik door &ksmserver; en &kdesktop; vanuit een draaiende sessie, maar andere toepassingen zijn ook mogelijk.</para>

<para
>De sockets zijn &UNIX;-domain-sockets die zich in submappen bevinden van de map die door <option
>FifoDir</option
>= gespecificeerd is. De submap is de sleutel voor adresseren en beveiligen; de sockets hebben allemaal de bestandsnaam <filename
>socket</filename
> en de rechten zijn <literal
>rw-rw-rw-</literal
> (0666). Dit is gedaan omdat sommige systemen niets aan de rechten van de socket-bestanden doen.</para>

<para
>Er zijn twee soorten sockets: de globale (dmctl) en per-display (dmctl-&lt;display&gt;) (voor elke weergave apart).</para>

<para
>De submap van de globale socket is eigendom van root, de submappen van de per-display-sockets zijn eigendom van de gebruiker van de sessie (root of de aangemelde gebruiker). Groepeigendom van de submappen kan ingesteld worden bij FifoGroup=, anders is dit root. De rechten van de submappen zijn rwxr-x--- (0750).</para>

<para
>De velden van een commando worden door tabstops gescheiden (<token
>\t</token
>), de velden van een lijst worden door spaties gescheiden, letterlijke spaties in lijstvelden worden aangegeven door een <token
>\s</token
>.</para>

<para
>Het commando wordt beëindigd met een teken voor een nieuwe regel <token
>\n</token
>).</para>

<para
>Het zelfde gaat op voor antwoorden. Het antwoord bij succes is <returnvalue
>ok</returnvalue
>, mogelijk gevolgd door de gevraagde informatie. Het antwoord bij een fout is een errno (foutnummer) (&eg; <returnvalue
>perm</returnvalue
>, <returnvalue
>noent</returnvalue
>, &etc;) gevolgd door een langere uitleg.</para>

<variablelist>
<title
>Globale commando's</title>

<varlistentry>
<term
><command
>login</command
> <option
>display</option
> (<parameter
>now</parameter
> | <parameter
>schedule</parameter
>) <parameter
>user</parameter
> <parameter
>password</parameter
> [session_arguments]</term>
<listitem>
<para
>Gebruiker op gespecificeerde display aanmelden. Als <parameter
>now</parameter
> gespecificeerd is, wordt een eventueel draaiende sessie ge-killed, anders wordt de gebruiker aangemeld nadat de sessie normaal afgesloten is. "session_arguments" zijn printf-achtige "escaped" tekens voor .dmrc. Niet-vermelde toetsen nemen de eerder opgeslagen waarden over.</para>
</listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term
><command
>resume</command
></term>
<listitem>
<para
>Forceer het terugkeren uit consolemodus, zelfs als via TTY aanmelden nog steeds actief is.</para>
</listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term
><command
>manage</command
> <parameter
>display</parameter
> [<parameter
>display_class</parameter
> [<parameter
>auth_name</parameter
> <parameter
>auth_data</parameter
>]]</term>
<listitem>
<para
>Begin met het beheren van het genoemde vreemde scherm.</para>
<para
><parameter
>display_class</parameter
>, indien gespecificeerd en niet-leeg, zal worden gebruikt voor overeen laten komen van configuraties; zie <xref linkend="kdm-files"/>. </para>
<para
><parameter
>auth_name</parameter
> en <parameter
>auth_data</parameter
> moeten worden doorgegeven als het scherm X-autorisatie vereist. Het formaat is hetzelfde als de 2de en de 3de kolom van de uitvoer van <command
>xauth list</command
>.</para>
</listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term
><command
>unmanage</command
> <parameter
>display</parameter
></term>
<listitem>
<para
>Stop met het beheren van het genoemde vreemde scherm.</para>
</listitem>
</varlistentry>

</variablelist>

<variablelist>
<title
>Commando's per-display:</title>
<varlistentry>
<term
><command
>lock</command
></term>
<listitem>
<para
>De display wordt als vergrendeld gemarkeerd. Als de &X-Server; in deze situatie crasht, volgt er geen automatische heraanmelding, zelfs niet als die optie ingeschakeld is.</para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><command
>unlock</command
></term>
<listitem>
<para
>Keert het effect van het commando <command
>lock</command
> om, maakt ook automatisch heraanmelden weer mogelijk.</para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><command
>suicide</command
></term>
<listitem>
<para
>De draaiende sessie wordt hardhandig afgebroken. Er volgt geen automatische heraanmelding, maar er wordt wel een "login"-commando uitgevoerd.</para>
</listitem>
</varlistentry>
</variablelist>

<variablelist>
<title
>Commando's voor alle sockets</title>

<varlistentry>
<term
><command
>caps</command
></term>
<listitem>
<para
>Retourneert een lijst met de mogelijkheden van deze socket:</para>

<variablelist>
<varlistentry>
<term
><returnvalue
>kdm</returnvalue
></term>
<listitem>
<para
>identificeert &kdm;, voor het geval dat een andere DM dit protocol ook implementeert</para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><returnvalue
>list</returnvalue
>, <returnvalue
>lock</returnvalue
>, <returnvalue
>suicide</returnvalue
>, <returnvalue
>login</returnvalue
>, <returnvalue
>resume</returnvalue
>, <returnvalue
>manage</returnvalue
> </term>
<listitem>
<para
>het respectievelijke commando wordt ondersteund</para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><returnvalue
>bootoptions</returnvalue
></term>
<listitem>
<para
>Het commando <command
>listbootoptions</command
> en de optie <option
>=</option
> om het commando <command
>shutdown</command
> uit te voeren worden ondersteund</para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><returnvalue
>shutdown &lt;list&gt;</returnvalue
></term>
<listitem>
<para
><command
>shutdown</command
> wordt ondersteund en is teogestaan voor de vermelde gebruikers (een door komma's gescheiden lijst.) <returnvalue
>*</returnvalue
> betekent alle gebruikers die gemachtigd zijn.</para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><returnvalue
>nuke &lt;list&gt;</returnvalue
></term>
<listitem>
<para
>Geforceerd afsluiten mag door de vermelde gebruikers uitgevoerd worden.</para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><returnvalue
>nuke</returnvalue
></term>
<listitem>
<para
>Geforceerd afsluiten mag door iedereen uitgevoerd worden</para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><returnvalue
>reserve &lt;number&gt;</returnvalue
></term>
<listitem>
<para
>Er zijn reserve-displays geconfigureerd en op dit moment zijn er <returnvalue
>number</returnvalue
> (aantal) beschikbaar</para>
</listitem>
</varlistentry>
</variablelist>

</listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term
><command
>list</command
> [<parameter
>all</parameter
> | <parameter
>alllocal</parameter
>]</term>
<listitem>
<para
>Retourneert een lijst met draaiende sessies. Standaard worden alle actieve sessies vermeld (dit te gebruiken voor een waarschuwing voor afsluiten). Als <parameter
>all</parameter
> gespecificeerd is, worden passieve sessies ook vermeld. Als <parameter
>alllocal</parameter
> gespecificeerd is, worden passieve sessies ook vermeld, maar alle binnenkomende sessies op afstand worden overgeslagen (dit is te gebruiken voor een agent die snelle gebruikerswisselingen verzorgd).</para>
<para
>Elk sessie-item is een door komma's gescheiden tupel van:</para>
<itemizedlist>
<listitem
><para
>Display- of TTY-naam</para
></listitem>
<listitem
><para
>VT-naam voor lokale sessies, naam van host op afstand voorafgegaan door <literal
>@</literal
> voor TTY-sessies op afstand, anders leeg</para
></listitem>
<listitem
><para
>Naam van aangemelde gebruiker, leeg voor passieve sessies en uitgaande sessies op afstand (local chooser mode)</para
></listitem>
<listitem
><para
>Sessietype voor actieve lokale sessies, naam van host op afstand voor uitgaande sessies op afstand, leeg voor passieve sessies.</para
></listitem>
<listitem
><para
>Een vlag-veld:</para>
<itemizedlist
><listitem
><para
><literal
>*</literal
> voor de display die aan de vragende socket toebehoort.</para
></listitem>
<listitem
><para
><literal
>!</literal
> voor sessies die niet door de vragende socket ge-killed kunnen worden.</para
></listitem>
<listitem
><para
><literal
>t</literal
> voor TTY-sessies.</para
></listitem>
</itemizedlist>
</listitem>
</itemizedlist>
<para
>In de toekomst kunnen niuwe velden toegevoegd worden.</para>
</listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term
><command
>reserve</command
></term>
<listitem>
<para
>Start een reserve-aanmeldscherm. Als er niemand zich binnen de enige tijd aanmeld, wordt het scherm weer verwijderd. Wanneer de sessie op het scherm wordt afgesloten, wordt het scherm ook verwijderd.</para>
<para
>Alleen toegestaan op sockets van lokale displays en de globale socket.</para
> 
</listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term
><command
>activate</command
> (<parameter
>vt</parameter
>|<parameter
>display</parameter
>)</term>
<listitem>
<para
>Schakel naar een bepaalde VT (virtuele terminal). De VT kan rechtstreeks (&eg; <parameter
>vt3</parameter
>) of door de display die de VT gebruikt (eg; <parameter
>:2</parameter
>) gespecificeerd worden.</para>
<para
>Alleen toegestaan op sockets van lokale displays en de globale socket.</para>
</listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term
><command
>listbootoptions</command
></term>
<listitem>
<para
>Geeft een lijst van de beschikbare boot-opties.</para>
<para
>De retourwaarde bevat drie tokens:</para>
<itemizedlist>
<listitem>
<para
>Een lijst van boot-opties (zoals in &kdm; zelf getoond).</para>
</listitem>
<listitem>
<para
>De standaard boot-opties bij opstarten.</para>
</listitem>
<listitem>
<para
>De huidige boot-optie.</para>
</listitem>
</itemizedlist>
<para
>De standaard en huidige opties zijn nul-gebaseerde indexen naar de lijst met boot-opties. Als er een niet is ingesteld of niet te bepalen, dan is deze -1.</para>
</listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term
><command
>shutdown</command
> (<parameter
>reboot</parameter
> | <parameter
>halt</parameter
>) [<parameter
>=<replaceable
>bootchoice</replaceable
></parameter
>] (<parameter
>ask</parameter
>|<parameter
>trynow</parameter
>|<parameter
>forcenow</parameter
>|<parameter
>schedule</parameter
>|<parameter
>start (<parameter
>-1</parameter
>|<parameter
>end (<parameter
>force</parameter
>|<parameter
>forcemy</parameter
>|<parameter
>cancel)</parameter
>)</parameter
>)</parameter
>)</term>
<listitem>
<para
>Verzoek om een systeem-shutdown;; ofwel een reboot ofwel een halt/poweroff.</para>
<para
>Voor de volgend start kan een OS (besturingssysteem) gespecificeerd worden uit de lijst die door <command
>listbootoptions</command
> geretourneerd werd.</para>
<para
>Wanneer per-display-sockets om shutdowns verzoeken, worden deze uitgevoerd wanneer de huidige sessie op die displayu afgesloten wordt. Zulke verzoeken kunnen een dialoogvenster openen waarin om bevestiging en/of authenticatie gevraagd wordt</para>
<para
><parameter
>start</parameter
> is de tijd waarop de shutdown gepland staat. Als dit met een plus-teken begint, wordt de huidige tijd erbij opgeteld. Nul betekend onmiddelijk.</para>
<para
><parameter
>end</parameter
> is de uiterlijke tijd waarop de shutdown uitgevoerd gaat worden als er nog steeds actieve sessies draaien. Als het met een plus-teken begint, wordt de begintijd erbij opgeteld. -1 betekent dat er eindeloos gewacht wordt. Als "end" voorbij is en er draaien nog steeds actieve sessies, heeft &kdm; één van de volgende mogelijkheden:</para>
<itemizedlist>
<listitem
><para
><parameter
>cancel</parameter
> - annuleer de shutdown</para
></listitem>
<listitem
><para
><parameter
>force</parameter
> - voer de shutdown hoe dan ook uit</para
></listitem>
<listitem
><para
><parameter
>forcemy</parameter
> - voer de shutdown hoe dan ook uit als alle actieve sessies aan de gebruiker, die het verzoek doet, toebehoren. Alleen voor per-display-sockets.</para
></listitem>
</itemizedlist>
<para
><parameter
>start</parameter
> en <parameter
>end</parameter
> worden in seconden gespecificeerd sinds het begin van het &UNIX;-tijdperk.</para>
<para
><parameter
>trynow</parameter
> is een synoniem voor <parameter
>0 0 cancel</parameter
>, <parameter
>forcenow</parameter
> voor <parameter
>0 0 force</parameter
> en <parameter
>schedule</parameter
> voor <parameter
>0 -1</parameter
>.</para>
<para
><parameter
>ask</parameter
> probeert een onmiddellijke shutdown uit te voeren en laat dit de gebruiker weten als er nog actieve sessies draaien. alleen voor per-display-sockets.</para>
</listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term
><command
>shutdown cancel</command
> [<parameter
>local</parameter
>|<parameter
>global</parameter
>}</term>
<listitem>
<para
>Annuleer een geplande shutdown. De globale socket annuleert de verwachte shutdown altijd, terwijl per-display-sockets de wachtrij met verzoeken annuleren.</para>
</listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term
><command
>shutdown status</command
></term>
<listitem>
<para
>Retourneert een lijst met informatie over shutdowns.</para>
<para
>De items zijn door komma's gescheiden tupels van:</para>
<itemizedlist>
<listitem>
<para
>(<returnvalue
>global</returnvalue
>|<returnvalue
>local</returnvalue
>) - verwachte shutdown vs. shutdown in wachtrij. Een lokaal item kan alleen door een per-display socket geretourneerd worden.</para>
</listitem>
<listitem
><para
>(<returnvalue
>halt</returnvalue
>|<returnvalue
>reboot</returnvalue
>)</para
></listitem>
<listitem
><para
>start</para
></listitem>
<listitem
><para
>end</para
></listitem>
<listitem
><para
>("ask"|"force"|"forcemy"|"cancel")</para
></listitem>
<listitem
><para
>Numeriek gebruikers-ID van de gebruiker die het verzoek gedaan heeft, -1 voor de globale socket.</para
></listitem>
<listitem
><para
>De volgende boot OS-keuze of "-" als er geen OS gespecificeerd is.</para
></listitem>
</itemizedlist>
<para
>In de toekomst kunnen nieuwe velden toegevoegd worden</para>
</listitem>
</varlistentry>

</variablelist>

<para
>Er zijn twee manieren om de sockets te gebruiken:</para>
<itemizedlist>
<listitem>
<para
>Rechtstreeks aansluiten. FifoDir wordt geëxporteerd als $<envar
>DM_CONTROL</envar
>; de namen van per-display-sockets kunnen uit $<envar
>DISPLAY</envar
> afgeleid worden.</para>
</listitem>
<listitem>
<para
>Door het commando <command
>kdmctl</command
> te gebruiken (&eg; vanuit een shell-script). Typ <command
>kdmctl</command
> <option
>-h</option
> om meer informatie te vinden.</para>
</listitem>
</itemizedlist>

<para
>Hie is een voorbeeld bash script <quote
>reboot in FreeBSD</quote
>:</para>

<programlisting
>if kdmctl | grep -q shutdown; then
  IFS=$'\t'
  set -- `kdmctl listbootoptions`
  if [ "$1" = ok ]; then
    fbsd=$(echo "$2" | tr ' ' '\n' | sed -ne 's,\\s, ,g;/freebsd/I{p;q}')
    if [ -n "$fbsd" ]; then
      kdmctl shutdown reboot "=$fbsd" ask &gt; /dev/null
    else
      echo "FreeBSD boot unavailable."
    fi
  else
    echo "Boot options unavailable."
  fi
else
  echo "Cannot reboot system."
fi</programlisting>

</sect1>
</chapter>

<chapter id="Other-Information">
<title
>Overige informatiebronnen</title>

<para
>Omdat &kdm; afgeleid is van &xdm;, kan de <ulink url="man:xdm"
>xdm man-pagina</ulink
> nuttige achtergrondinformatie bevatten. Voor problemen die aan X gerelateerd zijn, kunt u de man-pagina's <ulink url="man:X"
>X</ulink
> en <ulink url="man:startx"
>startx</ulink
> doorlezen. Als u vragen over &kdm; hebt die niet in dit handboek beantwoord worden, maak dan gebruik van het feit dat &kdm; onder de voorwaarden van de <abbrev
>&GNU;</abbrev
> General Public License geleverd wordt: kijk in de broncode. </para>

</chapter>


<chapter id="credits"
><title
>Dankbetuigingen en licentie</title>

<para
>&kdm; is afgeleid van, en bevat code uit &xdm; &copy; Keith Packard, MIT X Consortium.</para>

<para
>&kdm; 0.1 is geschreven door &Matthias.Ettrich;. Latere versies tot &kde; 2.0.x zijn geschreven door &Steffen.Hansen;. De beschrijving van enkele nieuwe functies voor &kde; 2.1.x en een grootschalige herziening voor &kde; 2.2.x is gedaan door &Oswald.Buddenhagen;.</para>

<para
>Andere delen van de &kdm;-code zijn copyright van de makers, en uitgegeven onder de voorwaarden van de <ulink url="common/gpl-license.html"
>&GNU; GPL</ulink
>. Iedereen mag wijzigingen aan &kdm; maken en het resultaat opnieuw uitgeven zolang de namen van de oorspronkelijke auteurs vermeld worden.</para>

<para
>&kdm; vereist de &Qt;-bibliotheek, copyright Troll Tech AS.</para>

<para
>Bijdragen aan de documentatie van: <itemizedlist>

<listitem
><para
>Documentatie geschreven door &Steffen.Hansen; &Steffen.Hansen.mail;</para
></listitem>

<listitem
><para
>Documentatie uitgebreid door Gregor Zumstein<email
>zumstein@ssd.ethz.ch</email
>. Laatste herziening: 9 augustus 1998</para
></listitem>

<listitem
><para
>Documentatie herschreven voor &kde; 2 door &Neal.Crook; &Neal.Crook.mail;. Laatste herziening: 6 augustus 2000</para
></listitem>

<listitem
><para
>Documentatie uitgebreid en herschreven voor &kde; 2.2 en 4.0 door &Oswald.Buddenhagen; &Oswald.Buddenhagen.mail;. Laatste herziening: 7 december 2007.</para
></listitem>

</itemizedlist
></para>

<para
>Documentatie copyright &Steffen.Hansen;, Gregor Zumstein, &Neal.Crook; en &Oswald.Buddenhagen;. Dit document bevat ook grote delen van de &xdm;-man-pagina, &copy; Keith Packard. De documentatie ovet het thema-formaat is zwaar gebaseerd op het handboek GDM, wat &copy; Martin K. Petersen, George Lebl, &RedHat;, Inc. en Sun Microsystems, Inc. is.</para>

&meld.fouten;&vertaling.niels;&vertaling.natalie;&vertaling.freek; 
&underFDL; </chapter>

<glossary id="glossary">
<title
>Woordenlijst</title>

<glossentry id="gloss-greeter">
<glossterm
>greeter</glossterm>
<glossdef
><para
>De "greeter" is het aanmeldscherm, &ie; het gedeelte van &kdm; dat de gebruiker te zien krijgt.</para>
</glossdef>
</glossentry>

<glossentry>
<glossterm id="gloss-entropy"
>entropie</glossterm>
<glossdef
><para
>De entropie van een systeem is de mate van zijn onvoorspelbaarheid. Dit wordt gebruikt gedurende het genereren van "random" (willekeurige) getallen.</para>
</glossdef>
</glossentry>

</glossary>
</book>
<!--
Local Variables:
mode: xml
sgml-omittag: nil
sgml-shorttag: t
End:
-->