<sect1 id="ai-geocoords">
<sect1info>
<author
><firstname
>Jason</firstname
> <surname
>Harris</surname
> </author>
</sect1info>
<title
>Geografische coördinaten</title>
<indexterm
><primary
>Geografisch coördinatenstelsel</primary
></indexterm>
<indexterm
><primary
>Lengte</primary
><see
>Geografisch coördinatenstelsel</see
></indexterm>
<indexterm
><primary
>Breedte</primary
><see
>Geografisch coördinatenstelsel</see
></indexterm>
<para
>Posities op aarde kunnen worden beschreven met behulp van een coördinatenstelsel op een boloppervlak. Het geografische coördinatenstelsel <quote
>voor het in kaart brengen van het aardoppervlak</quote
> is gebaseerd op de rotatieas van de aarde. Hierin worden twee hoeken gedefinieerd, gemeten vanuit het centrum van de aarde. De ene hoek, de <firstterm
>breedte</firstterm
> genoemd, is de hoek tussen de positie en de evenaar (equator), gemeten langs de meridiaan. De andere hoek , de <firstterm
>lengte</firstterm
>, wordt gemeten <emphasis
>langs</emphasis
> de evenaar, vanaf een willekeurig punt, tot de meridiaan van de positie. In de meeste moderne gemeenschappen is dat willekeurige punt het snijpunt van de meridiaan van Greenwich, Engeland, met de evenaar (zie hieronder). </para
><para
>Met behulp van deze twee hoeken kan de positie van elke plaats op aarde precies worden beschreven. Bijvoorbeeld, Den Helder, in Noordholland (NL) heeft een breedte van 52,97 graden Noord, en een lengte van 4,75 graden Oost. Dus zal een vector vanuit het middelpunt van de aarde, die naar een punt wijst dat 52,97 graden ten noorden van de evenaar is en 4,75 graden ten oosten van de meridiaan van Greenwich, door Den Helder gaan. </para
><para
>De evenaar is duidelijk belangrijk in dit coördinatenstelsel, en is de <emphasis
>basis</emphasis
> voor de meting van de breedte, en even ver van beide polen verwijderd. Het vlak van de evenaar is het <firstterm
>basisvlak</firstterm
> van het geografische coördinatenstelsel.In alle <link linkend="ai-skycoords"
>sferische coördinatenstelsels </link
> is zo'n basisvlak gedefinieerd. </para
><para
>Lijnen waarlangs de breedte constant is heten <firstterm
>Parallellen</firstterm
> of breedtecirkels. Het zijn cirkels op het aardoppervlak, maar de enige parallel die een <link linkend="ai-greatcircle"
>grootcirkel</link
> is, is de evenaar (de breedte daarvan is 0 graden). Lijnen waarlangs de lengte constant is, heten de <firstterm
>meridianen</firstterm
>. De meridiaan die door Greenwich gaat heet de <firstterm
>eerste meridiaan</firstterm
> (meridiaan van Greenwich) (lengte is 0 graden). Anders dan de parallellen zijn alle meridianen grootcirkels, en lopen de meridianen niet evenwijdig, maar snijden zij elkaar in de polen. De meridiaan die bij een bepaalde plaats op aarde hoort is dus de (halve) grootcirkel van pool tot pool, die door de positie van die plaats gaat. Alle meridianen snijden de evenaar loodrecht. </para>
<tip>
<para
>Oefening:</para>
<para
>Wat is de lengte van de noordpool? De breedte is 90 graden Noord (of +90 graden). </para>
<para
>Dit is een strikvraag. Op beide polen heeft het brgrip lengte geen betekenis. Omdat alle meridianen elkaar daar snijden kunnen beide polen elke lengte hebben. Dus is lengte op de polen onbepaald. </para>
</tip>
</sect1>